LibreOffice
’S e sreath de phrògraman oifis a tha seo, gu math coltach ri Microsoft Office ach tha am fear seo saor an-asgaidh agus ann an Gàidhlig. Bheir e dhut na prògraman a leanas:
- Writer (airson sgrìobhainnean teacsa, gu math coltach ri Microsoft Word)
- Calc (airson cliath-dhuilleagan, gu math coltach ri Microsoft Excel)
- Impress (airson taisbeanaidhean, gu math coltach ri Microsoft PowerPoint)
- Math (airson foirmlean matamataig)
- Draw (prògram grafaigeachd)
- Base (airson stòir-dhàta, gu math coltach ri Microsoft Access)
Obraichidh e air Windows, Mac agus Linux agus tha dearbhairean Gàidhlig ri am faighinn air a shon cuideachd. Ma bha thu eòlach air OpenOffice roimhe, bidh e fìor fhurasta dhut LibreOffice a chleachdadh oir tha iad stèidhichte air an dearbh chòd. Chaidh am pròiseact seo a stèidheachadh nuair a dh’èirich còmhstri eadar Oracle (aig an robh OpenOffice) agus a’ choimhearsnachd ’s i dhen bheachd gun robh Oracle a’ cur dàil is bacadh air leasachadh OpenOffice agus tha leasachadh LibreOffice a’ dol air adhart aig dearg astar gun teagamh.
Chan eil sin ri ràdh nach urrainn dhut fòrmatan Microsoft Office (mar .doc no .xls) a chleachdadh tuilleadh. Tha LibreOffice comasach air faidhlichean Microsoft Office fhosgladh agus gabhaidh an sàbhaladh ann cuideachd:
An-dà, tha aon rud ann san stàladh a tha beagan gòrach. Chan eil ann ach an aon fhaidhle stàladh airson a h-uile cànan (… prògramairean… ann an saoghal eile) agus feumaidh tu innse dha, fhad ’s a bhios tu ’ga stàladh, gur e Gàidhlig a tha a dhìth ort. Chan eil e doirbh ach feumaidh fios a bhith agad. Tha rud no dhà (faic bonn na duilleige) a bu chòir dhut a chur air gleus ann, is dòcha.
Tha an stàladh beagan eadar-dhealaichte air na 3 siostaman-obrachaidh:
1. Windows
Feumaidh tu an install_multi as ùire an toiseach:
Cuir gu dol am faidhle agus tha gach rud soilleir gu leòr gus an ruig thu an sgrìn seo (ma gheibh thu mearachd 1303 aig an ìre seo, faic an stiùireadh aig deireadh na h-earrainn seo):
Feumaidh tu Custom a thaghadh, air neo bidh gach rud sa Bheurla a-mhàin. Chì sibh Additional language packs aig bun an ath-sgrìn, dèan briogadh air:
Agus innis dhan phrògram gu bheil thu ag iarraidh Gàidhlig. Dèan cinnteach gu bheil e a’ coimhead mar seo:
Agus thoir an aire, a-rèir cànan an stàlaicheir, faodaidh gun nochd a’ Ghàidhlig ann an diofar àitichean a-rèir an eadar-theangachaidh – mar eisimpleir, tha i fo Schottisch-Gälisch sa Ghearmailtis ach fo Gaélique écossais san Fhraingis.
’S urrainn dhut am prògram a stàladh ann an iomadh cànan, mar eisimpleir, Gàidhlig is Beurla agus ma nì thu sin, bidh cothrom agad leumadh eadar an dà chànan slighe Tools » Options » Language Settings » Languages. Mur eil Gàidhlig a’ nochdadh sa bhad, tadhail air User Interface » Locale Settings agus tagh Gàidhlig mar Default Language. Mar seo:
Dh’fhaoidte gum bi agad am PC ath-thòiseachadh aig an ìre-sa. Tha dearbhair-litreachaidh am broinn a’ phrògraim o thùs agus cha leig thu leas a stàladh thu fhèin. Mur eil e ann air adhbhar neònach air choireigin, gheibh thu air an LibreOffice Extension Site e.
Nise, gheibh thu am faidhle a stàlaicheas e dhut an-seo.
Mearachd 1303
Tha Windows 8 agus Windows 8.1 car neònach a thaobh cheadan – fiù mas e cunntas rianaire a tha agad. Dh’fhaoidte gum faic thu na leanas:
Error 1303. The installer has insufficient privileges to access this directory…
Tha dòigh thoinnte ann seo a chur ceart is tu a’ gleusadh ceadan nam pasgan fo C:\Program Files ach tha dòigh buileach nas fhasa ann. Nuair a dh’fhaighnicheas Windows càit an stàlaich e LibreOffice, na leig leis a chur ann an C:\Program Files ach iarr air a stàladh ann am pasgan ùr, mar eisimpleir C:\Programan – cha dèan sin cron sam bith agus seachnaidh tu a’ mhearachd neònach seo. Cha tusa an aon duine a tha a’ smaoineachadh gur e ‘mearachd’ annasach a tha seo a chuireas bacadh air co-fharpaiseach…
2. OSX
Air Mac, faigh an install_en-US.dmg:
agus munntaig e:
Bheir sin dhut LibreOffice ann am Beurla. An uairsin, faigh an langpack_gd.dmg agus munntaig sin cuideachd:
Tòisich LibreOffice agus briog air LibreOffice » Preferences » Language » Settings » Languages agus tagh Gaelic (Scottish) airson User Interface, Locale Setting agus Default languages for documents:
Briog OK agus tòisich LibreOffice as ùr is bidh e sa Ghàidhlig.
Nuair a bhios tu ri àrdachadh LibreOffice air Mac, gheibh thu a’ cheist seo agus mholamaid dhut briogadh air Replace:
3. Ubuntu/Linux
Tha LibreOffice stàlaichte air Ubuntu o thùs agus ma thagh thu Gàidhlig mar an locale agad (i.e. an cànan as fhearr leat airson prògraman), bidh e agad sa Ghàidhlig mu thràth. Ma rinn thu àrdachadh ’s ma tha e ann am Beurla gu h-obann, gheibh thu stiùireadh aig bonn na duilleige seo a dh’innseas dhut mar a thilleas tu a’ Ghàidhlig ann.
Sgrìobhaidh sinn an stiùireadh airson tionndaidhean eile (no distros mar a chanas iad riutha) de Linux cho luath ’s a bhios mionaid againn ach ma tha thu air siostam mar sin, tha deagh-theans gu bheil deagh-fhios agam mu thràth mar a gheibh thu sin!
Dearbhair-litreachaidh airson Beurla Bhreatainn?
Gheibhear an dearbhair airson Beurla nan Stàitean Aonaichte a ghnàth an cois LibreOffice (agus OpenOffice) ach tha faclair airson Beurla Bhreatainn ri làimh cuideachd air làrach nan leudachan aig LibreOffice. Gheibh thu an-seo e ach an aire gum briog thu air a’ cheangal cheart oir tha fear airson Beurla Astràilia agus Beurla Chanada ann cuideachd:
Tha e a’ sìor-atharrachadh cànan na sgrìobhainne!!!
Seadh… ’s e feature a chanas an luchd-leasachaidh ri seo. Ach na gabh dragh, ged a nì iad rudan neònach o àm gu àm, tha muinntir LibreOffice deònach an-còmhnaidh a chur air gleus.
Bidh e a’ sìor-atharrachadh a’ chànan ri linn a’ mheur-chlàir agad. Can gu bheil meur-chlàr Fraingis agad, Windows ann am Beurla agus LibreOffice ann an Gàidhlig. Leis gu bheil meur-chlàr Fraingis agad, bidh LibreOffice dhen bheachd gu bheil thu, gu nàdarra, airson rud a sgrìobhadh ann am Fraingis.
Gus seo a chur ceart, tadhail air Innealan » Roghainnean » Roghainnean cànain » Cànain agus cuir cromag ri Leig seachad cànan ion-chur an t-siostaim:
Fhad ’s a bhios tu an-seo, ma bhios tu a’ sgrìobhadh ann an cànan eile seach cànan LibreOffice a ghnàth, ’s urrainn dhut an cànan bunaiteach aige atharrachadh an-seo cuideachd fo An cànan bunaiteach airson sgrìobhainnean:
Co-dhiù no co-aige, ma tha thu airson cànan na sgrìobhainn, na duilleige no na h-earrainn atharrachadh, briog air a’ chànan làithreach aig bonn na duilleige (dh’fhaoidte gum bi agad a dhol slighe Barrachd mur eil an cànan a tha a dhìth a’ nochdadh sa bhad):
Ach sin agad e!